Het eerste Lab in 2023 ging over het idee van de volkskantine in Nieuw-West. Floris Visser van Public Food pleit voor de Volkskantine als nieuwe publieke voorziening, vergelijkbaar met sociale woningbouw, openbaar vervoer, of de bibliotheek, maar dan voor beter eten: een Ikea-achtig buurtrestaurant waarmee een uitgekiende formule wordt ingezet voor een maatschappelijk doel. Volgens hem zou elke wijk in de toekomst een Volkskantine moeten hebben waar je betaalbaar en goed kan eten.
Sociale ongelijkheid zie je op dit moment immers terug in wat men eet. Wie geld heeft, eet gezonder en kan zich biologisch eten veroorloven. Daarnaast kan de Volkskantine ook een rol spelen in de transitie naar een voedselsysteem. Wanneer niet goedkoop en bewerkt voedsel centraal staat maar biologisch en gezond, dan verbindt je het ook makkelijk met lokale duurzame voedselproductie.
Het is niet enkel een pleidooi dat in essay-vorm valt terug te lezen, maar de Volkskantine is ook al een tijdje werkelijkheid en heeft een jaar lang als pilot bestaan in Almere en op dit moment in Rotterdam. Al met al een goede reden om initiatiefnemer Floris Visser naar Nieuw-West uit te nodigen om erover te vertellen. Naast het aanbieden van een betaalbare gezonde hap biedt de Volkskantine ook kookworkshops aan, verspreidt ze recepten plantaardig eten uit allerlei culturen, en organiseert ze mealpreps waarin ouders uit Rotterdam Zuid gezamenlijk en betaalbaar in één ochtend voor de hele week kunnen koken. Een toekomstige wens is om een lokale maaltijdservice op te richten voor seniore, een soort van duurzame en betere versie van tafeltje/dekje.
Floris Visser van de Volkskantine hadden we voor dit Lab gekoppeld met Daan Dorr, initiatiefnemer van De Sering. De Sering is waarschijnlijk het meest inspirerende initiatief of het gebied van voedsel in Nieuw-West van het afgelopen jaar. Sinds de zomer van 2022 het café-restaurant van nieuwe theaterbroedplaats De Sloot vlakbij Sloterdijk. Ze draaien een volkskeuken van dinsdag tot donderdag waar je een tweegangenmaaltijd kan krijgen voor een donatie vanaf €2,50 en doen catering voor actiegroepen. Op weekdagen overdag lunch en koffie. Van vrijdag tot zondag een zevengangenmenu dat elke week wisselt. En verder wordt de ruimte gratis aangeboden voor allerlei initiatieven en evenementen: van actietrainingen van Extinction Rebellion en lezingen tot grote techno feesten. Maar hoe steekt het in elkaar? Wat is je verdienmodel wanneer je ook nog eens meer dan €4200 per maand huur moet betalen? Hoe is de gemeenschap eromheen ontstaan? Hoe schaal je het vervolgens op? We ging hierop de diepte in met Daan Dorr maar spraken ook over zijn beweegredenen en grenzeloze ambitie.
Met De Sering hebben ze naast vrijwilligers (voor de volkskeuken) een coöperatief verband waarin iedereen hetzelfde minimumloon verdient, plus maandelijks een mogelijke bonus afhankelijk van de omzet. Het hoofddoel is om infrastructuur te bieden aan sociale bewegingen en om gemeenschap op te bouwen en, maar daarnaast ook mensen die hieraan meewerken een salaris aan te bieden waarvan ze kunnen leven, zodat het verder kan opschalen en uitbreiden.
In dit Lab werden verschillende thema’s (voedsel, gezondheid, ongelijkheid en community building) aan elkaar gekoppeld en keken we ook naar hoe je dat duurzaam in elkaar steekt op een manier dat het kan opschalen boven het sympathieke maar toch marginale. Beide initiatieven bouwen aan alternatieve niet winst gedreven infrastructuur voor basisdiensten. De mensen van De Sering hebben de ambitie om naast catering en horeca uit te breiden naar bijvoorbeeld het aanbieden van kinderopvang of EHBO en beveiliging.
[1] https://www.publicfood.org/nl/voedselrechtvaardigheid